بخشی از مطلب
بر اساس گروه بندی انجام شده از سوی انجمن بین المللی خانه موزه های تاریخی (DemHist)، خانه های تاریخی و مشهور در یازده گروه مشخص قرار گرفته اند که خانه های شخصیت ها به عنوان اوّلین گروه این تقسیم بندی شناخته شده است. در خانه موزه های شخصیت ها که با هدف حفظ ارزش ها و اندیشه های خاص هنرمندان مورد توجّه قرار گرفته است، ارتباطی سه جانبه بین سه عنصر مالک، ساختمان و مجموعه، درک شده است. در مقاله حاضر با ارزیابی خانه موزه های شخصیت ها در جهان و با توجّه به نشانه ها و ارزش های تاریخی فرهنگی آنها، خانه موزه های هنرمندان به عنوان یکی از انواع خانه موزه های شخصیت ها تحلیل شده و به لزوم ایجاد و گسترش خانه موزه مفاخر هنری به عنوان بخشی از هویت و میراث ملّی و بین المللی توجّه شده است.
 
واژه های کلیدی
 
خانه موزه، خانه موزه شخصیت، خانه موزه هنرمند
 
 
 
1- مقدمه
 
    یکی از دلایلی که خانه را در شرایط کنونی به خانه ای ویژه مبدّل می سازد، علاوه بر ارزش های تاریخی و یا معماری، شخصیت صاحب خانه است. خانه محلّ زندگی مفاخر هنری می تواند مانند موزه ای انعکاس دهنده هویت ویژه و پیام قابل انتقال هنرمند مورد نظر باشد.
 
    در طبقه بندی ارایه شده از سوی حیدری و ساعتیان (1389: 24)، خانه های تاریخی و مسکن شخصیت های معروف فرهنگی، هنری، سیاسی به همراه اماکن باستانی، موزه های باستان شناسی و موزه های مردم شناسی، در گروه طبقه بندی بر اساس محتوا و موضوع قرار گرفته اند.
 
    در خانه موزه های هنرمندان- به عنوان یکی از خانه موزه های شخصبت ها، علاوه بر درک ارتباط بین مالک، ساختمان و مجموعه، با استفاده از امکانات و روش های مطابق با استانداردهای انجمن بین المللی خانه موزه های تاریخی در جهت ساماندهی خانه موزه هنرمند و تعامل فرهنگ سنّتی و مدرن، قابلیت خانه موزه به منظور ارایه ای موفق، افزایش داده شده و به لحاظ جامعه شناسی هنری نیز معنا می یابد.
 
    آگاهی از اهمیت و تأثیر حضور هنرمندان و حفاظت از خانه ها و مجموعه های آن ها در جوامع مختلف به عنوان بخشی از میراث ملّی و بین المللی، و ضرورت تداوم حیات خانه ایشان که می تواند تداومی بر حیات هنرمند باشد، از سویی دیگر توجّه به تعداد محدود خانه موزه های شخصیت ها در ایران و نیز شرایط نامطلوب بسیاری از خانه های مفاخر کشور، از دلایل انجام این پژوهش بوده است؛ این مهم نیز شایان توجّه است که کانون توجّه در خانه موزه های شخصیت ها (هنرمندان) تنها اشیاء به نمایش درآمده نیست، بلکه به لحاظ بار تاریخی فرهنگی حاکم، فضا نیز در زمان و مکان خود تفسیر و معرّفی می شود.
 
    در مقاله حاضر که برگرفته شده از پروژه نهایی مقطع کارشناسی موزه داری نگارنده در دانشگاه هنر اصفهان در سال 1390 است، با معرفی اجمالی تاریخچه خانه موزه، تلاش شده است ضمن ارایه آمار خانه موزه های شخصیت ها و نوع هنرمندان آن در ایران و جهان، تعدادی از انواع شاخصهای خانه موزه های هنرمندان در نقاط مختلف غرب و شرق دنیا به منظور آشنایی با دیدگاه های حاکم بر آن ها معرّفی شود؛ همچنین ضمن ارزیابی خانه موزه های هنرمندان در ایران، نمونه هایی از خانه هایی که می تواند به خانه موزه های هنرمندان مربوطه تبدیل شود، معرّفی شده و راهکارهای پیشنهادی در جهت حفظ و نمایش موفّق خانه های مفاخر هنری ایران به صورت خانه موزه های هنرمندان ارایه خواهد شد. به این منظور، ضمن استفاده از مطالعات و دستاوردهای انجمن بین المللی خانه موزه های تاریخی، کتاب های مرتبط با مباحث موزه های  ایران و جهان از جمله کتاب «شناسه موزه های ایران» تألیف «ژاله مجیب» و نیز کتاب «موزه های جهان»، گردآوری شده توسط هیملِر، هوُلِر  و  لوُکار، و همچنین وب سایت های خانه موزه های شخصیت ها، به گفتارهایی از جراید و خبرگزاری های معتبر ایران درباره خانه موزه های مفاخر هنری اشاره شده است.
 
2- مفهوم و تاریخچه خانه موزه
 
    در سال ١۹۹٧.م توسط ایکوم ایتالیا و در شهر جنوا (Genova)، کنفرانسی با عنوان «تاریخ زندگی: خانه موزه های تاریخی» (Living History : Historic House Museums) برگزار شد. در این کنفرانس برای اوّلین بار، ماهیت و ارزش خانه موزه ها مورد بحث قرار گرفت و ایجاد انجمنی بین المللی برای خانه موزه های تاریخی، پیشنهاد شد (۱۹۹۷DemHist ). یک سال بعد در سال ١۹۹٨.م به دنبال تصویب درخواست ارایه شده از سوی ریاست وقت ایکوم ایتالیا  -جیووانی پینا (Giovanni Pinna) در کنفرانس عمومی ایکوم در شهر ملبورن، انجمنی مرتبط با خانه موزه های تاریخی، بنیاد شد. این انجمن، که یکی از انجمن های وابسته به شورای بین المللی موزه ها (ایکوم) است بعد از تأسیس، نام «انجمن بین المللی خانه موزه های تاریخی» را برگزید و عنوان اختصاری DemHist از ترجمه فرانسوی آن انتخاب شد ( a۱۹۹٨DemHist). این واژه از دو کلمه فرانسوی گرفته شده است: DEM، مخفف کلمه Demeure به معنای خوابگاه و اقامتگاه است و HIST از واژه Historiques به معنای تاریخی، گرفته شده است ( a۱۹۹٨ DemHist).
 
      انجمن بین المللی خانه موزه های تاریخی در توصیف خانه موزه آورده است: «تمامی کاخ ها و خانه های مربوط به همه دوره ها، در صورتی که به موزه تبدیل شده باشند، خانه موزه نامیده می شود. خانه موزه ها، مفاهیم تاریخی، معماری، فرهنگی، هنری و آگاهی های اجتماعی را در بر می گیرند. در خانه موزه های تاریخی، نوع خاصی از پژوهش خواهی و مراجعه احساس می شود، به این معنا که بازدید از یک خانه موزه، نه تنها به لحاظ داشتن اشیاء جاذب، بلکه به دلیل وجود محیط محسوس، تجربه ای متفاوت و مدهوش کننده ایجاد خواهد نمود» (a١۹۹۸ DemHist).
 
در اوّلین انجمن برگزار شده خانه موزه های تاریخی در جولای سال ١۹۹۹.م در سن پترزبورگ روسیه، طرح پروژه طبقه بندی خانه موزه های تاریخی توسط پروفسور روزانا پاوونی (Rosanna Pavoni) که در آن زمان ریاست خانه موزه باگاتی والسِسکی (BagattiValsecchi) ثروتمند- یکی از مهمترین خانه موزه های شهر میلان ایتالیا- را به عهده داشت، پیشنهاد شد  ( c1999 DemHist). هم زمان با آغاز اوّلین کنفرانس سالیانه انجمن بین المللی خانه موزه های تاریخی در سال ۲٠٠٠.م در شهر جنوا، پروژه طبقه بندی خانه موزه ها در دستور کار قرار گرفت و در هشتمین کنفرانس سالیانه انجمن بین المللی خانه موزه های تاریخی در سال ۲٠٠٧.م در شهر وین در اتریش، طبقه بندی ارایه شده ای که خانه موزه های تاریخی را در یازده گروه مختلف نشان می دهد، انتشار یافت. خانه های تاریخی و مشهور بر اساس ویژگی های موزه شناسی، با نام های «خانه های شخصیت ها»، «خانه های زیبا»، «خانه های مجموعه»، «خانه های رویدادهای تاریخی»، «خانه های جوامع محلّی»، «خانه های اجدادی»، «خانه های قدرت»، «خانه های روحانیت»، «خانه های عوام»، «خانه های روزگار»، و «خانه ها برای موزه ها»، گروه بندی شده اند (٢۰۰۷ DemHist).
 
3- خانه موزه شخصیت ها (personality House Museum)
 
    در تقسیم بندی ارایه شده از سوی انجمن بین المللی خانه موزه های تاریخی (DemHist)، خانه های شخصیت ها به عنوان اوّلین گروه شناخته شده است (٢۰۰۷ DemHist). این نوع موزه ها اختصاص به معرّفی شخص داشته و در بر گیرنده وسایل زندگی، نوع معیشت، آثار و بیوگرافی شخصیت مورد نظر است (حیدری و ساعتیان. 1390: 44).
 
 
 
4- خانه موزه های هنرمندان (Artist House Museum)
 
      با توجّه به مفاهیم مرتبط، خانه هایی که به معرّفی شخصیت های هنری می پردازند، در ردیف خانه موزه های هنرمندان قرار می گیرند. با تفکیک خانه های مربوط به مفاخر هنری که به خانه موزه هنرمند مورد نظر تبدیل شده اند، این نتیجه حاصل می شود که بیشترین تعداد مربوط به خانه موزه های شخصیت ها به گروه خانه موزه های هنرمندان تعلّق دارد.
 
5- نگاهی به خانه موزه های هنرمندان در جهان:
 
5-1- خانه موزه بتهوون در شهر بن در آلمان:
 
    خانه محلّ تولّد لودویک وان بتهوون (Ludwig van Beethoven) در جنوب شهر بن، به عنوان تنها مکان اقامت خانواده بتهوون در کشور آلمان، یکی از معدود خانه های باقی مانده از قرن هجدهم در این شهر بوده و جاذبه اصلی شهر موسیقی بن به شمار می رود. بعد از خریداری این خانه توسط اعضای تشکیل دهنده انجمن خانه بتهوون و انجام مرمت های لازم، در تاریخ ١٠می ١٨٩۳.م و در دوّمین فستیوال موسیقی در بن، خانه موزه بتهوون گشایش یافت. امکان بازدید از خانه موزه بتهوون، با استفاده از ابزارهای صوتی به ١۵ زبان مختلف دنیا انجام می پذیرد. طبقه همکف شامل «اتاق معرّفی»، «اتاق سمینار» و «اسناد انجمن خانه بتهوون» است. در طبقه اوّل اتاق های «بتهوون جوان»، «موسیقی در ارکستر منتخب قصر»، «دوستان بن»، «عزیمت از بن» و «اتاق نمایش تأثیرات بتهوون» قرار دارد که به موضوعات ویژه ای از زندگی، کار و تأثیرات بتهوون می پردازد. طبقه دوّم نیز شامل اتاق «بتهوون در وین»، «مجموعه هانس بودمر»، «نقاب زندگی و مرگ» و اتاق «محلّ تولّد بتهوون» است.
 
    «صحنه تجسّم فکری موسیقی» که آثار بتهوون، همراه با هم آوری و تأثیر متقابل تصاویر سه بعدی و صدا، به شنوندگان معرّفی می شوند. «نمایشگاه دایمی خانه موزه» واقع در حیاط موزه، «استودیوی آرشیو دیجیتال» که امکان ارایه مجموعه آثار بتهوون را با استفاده از تجهیزات صوتی و تصویری ارایه می کند و «کتابخانه موزه بتهوون» شامل آرشیو کاملی از تصنیف ها و قطعات موسیقی مرتبط با این آهنگساز و نیز با موضوع موسیقی، از دیگر آثار موجود در این خانه موزه است. همچنین در این موزه، برگزاری کارگاه های آموزشی با موضوعات مرتبط با زندگی و آثار بتهوون و برگزاری تورهای سفر اکتشافی برای کودکان در نظر گرفته شده است (www.beethoven-hau-bonn.de).
 
5-2- موزه چارلز دیکنز (Charles Dickens) در لندن :
 
      خانه چارلز دیکنز، تنها خانه به جای مانده از این رمان نویس بزرگ عصر ویکتوریا در شهر لندن است. این خانه بین سال های ١٨٣٧ تا ١٨٣٩ .م به عنوان محلّ اقامت دیکنز به کار می رفت. ساختمان چهار طبقه دیکنز، در سال ١٩٢۵.م به عنوان خانه موزه چارلز دیکنز گشایش یافت. در زیرزمین خانه، «کتابخانه»، «اتاق نمایش فیلم»، «حمّام خانه دیکنز» و «انبار شراب» قرار دارند و در مسیر رسیدن به طبقه همکف، عکس ها و پوسترهای مربوط به کنفرانس ها، ملاقات ها و دیگر رویدادهای انجمن مصاحبت دیکنز (Dickens Fellowship) دیده می شود. «اتاق ناهارخوری»، «اتاق بامداد» و «فروشگاه موزه» که در زمان حیات دیکنز به عنوان اتاق نشیمن مورد استفاده قرار می گرفت، در طبقه همکف دیده می شود. پلکان هدایت شده به طبقه اوّل، طرح هایی از شخصیت های آثار دیکنز را در بر دارد. در این طبقه نیز «اتاق طراحی» و «اتاق مطالعه دیکنز» نشان داده شده اند. در طبقه ی دوّم «اتاق رخت کن»، «اتاق خواب چارلز و همسرش کاترین» و «اتاق ماری هوُگارث (Mary Hogarth) خواهر چارلز» دیده می شود. برگزاری نمایشگاه درباره تاریخ انگلستان در دوران حیات دیکنز، زندگی و آثار وی، از جمله فعّالیت های نمایشگاهی این موزه است. «کتابخانه تصاویر»، «امکان دسترسی به مجموعه موزه به صورت دیجیتال» و برگزاری کارگاه هایی با موضوع مفاهیم موجود در ادبیات قرن ١٩.م، همچنین خواندن داستان ها و اندیشه های دیکنز توسط اعضای انجمن دوستان چارلز دیکنز، و امکان لمس آثار دیکنز توسط بازدیدکننده، از فرصت هایی است که در خانه موزه دیکنز فراهم آمده است (www.dickensmuseum.com).
 
5-3- خانه و موزه مارک تواین (Mark Twain):
 
     محلّ اقامت ساموئل کِلِمِنز (Samuel Clemens) معروف به مارک و همسرش اولیویا در خیابان فارمینگتوُن (Farmington Street) در هارتفورد، در سال ١٨٧۳.م با معماری ادوراد تاچرمن (Edward Tucherman Potter) در مدّت ١٦ماه ساخته شد. خانواده تواین بین سالهای ١٨٩١-١٨٧٤.م در این خانه اقامت داشتند. ٧ اثر مهمّ تواین ازجمله «هاکلبری فین» و «تام سایر» در این خانه نوشته شد. این خانه در سال 1923.م توسط انجمن دوستان هارتفورد (The Friends Society of Hartford) خریداری شد و در سال ١٩٦۳.م به عنوان یک نشان برجسته تاریخی به ثبت رسیده و در سال ١٩٧۴.م و در جشن صد سالگی خود، به روی عموم گشایش یافت. در سال ۲٠٠۳.م ساختمان دیگری به عنوان موزه تواین به این خانه افزوده شد و این مجموعه با نام خانه و موزه مارک تواین افتتاح شد.
 
    مجموعه خانه و موزه مارک تواین از سه طریق قابل تفکیک است:
 
١- اشیاء مجموعه: شامل قطعاتی که به خانواده تواین و همسرش تعلّق دارد. همچنین تزیینات و مصنوعات خانوادگی و میهنی مربوط به دوره های زمانی مختلف.
 
۲- مجموعه آرشیوی: شامل نامه ها، اسناد و تصاویری که به وسیله مارک تواین، دوستان او، اتّحادیه دوستان هارتفورد و یا توسط خانه و موزه مارک تواین جمع آوری شده است.
 
۳- مجموعه های خاص: این بخش، اسناد کتابخانه ای از جمله آثار و تألیفات مارک تواین، شرح حال نویسی ها و آثار انتقادی درباره این نویسنده، کتاب ها و اسناد مرتبط با معماری و تزیینات داخلی را تشکیل داده است.
 
    خانه مارک تواین با تجهیزات دوره ویکتوریا، به نوعی احیای سبک گوتیک به شمار می رود. «تالار ورودی» طرّاحی های مربوط به فرهنگ های قرون وسطی و آسیا قرار دارد. «اتاق طرّاحی»، «اتاق شام»، «اتاق مهمان» که به نام «اتاق قهوه ای مایل به قرمز» معروف است و به مهمانان خاص اختصاص داشت، «بخش محافظت اشیاء» که با گیاهان و مخزنی از آب پر شده است و فرزندان تواین (Suzy , Clara , Jean) آن را «اتاق جنگل» نامیده بودند، «اتاق مارک و اولیویا»، «اتاق بازی کودکان»، «اتاق مدرسه» که برای مطالعه مارک تواین طراحی شده بود و بعد به کلاس درس دخترانش تبدیل شد. «اتاق بیلیارد» به عنوان دفتر کار، محل مطالعه و بخش خصوصی تواین به کار برده می شد، همراه با «تالار کنفرانس» و «کافه موراساکی» (Murasaki Coffee) از بخش های مختلف خانه و موزه مارک تواین است. ایجاد انجمن دوستان مارک تواین (The Friends Society of Mark Twain)، برگزاری تورهای خاص مانند «روز تام سایر» و فعّالیت در زمینه جلب حمایت های ملّی و بین المللی و برگزاری کارگاه های آموزشی مخصوص دانش آموزان و معلّمان، از دیگر فعّالیت های این خانه موزه به شمار می رود (www.marktwainhouse.org).
 
 
 
5-4- خانه بوناروتی (Casa Buonarroti):
 
    خانه بوناروتی، ساختمان دو طبقه مربوط به قرن هفدهم میلادی در ویا گیبِلینا (Via Ghibellina) در فلورانس ایتالیا، مکانی است که میکل آنجلو آنتونیونی (Michelangelo Antonioni Buonarroti) به مدّت۳٠سال، از سال١۶١۲.م در آن زیست. این خانه به واسطه شاهکارهای اجرا شده میکل آنجلو به یک ساختمان باشکوه تزیینی تبدیل شده و در طول سه قرن بدون تغییر باقی مانده است.
 
    «اتاق باستان شناسی» شامل 150 قطعه باستانی است که با تلاش میکل آنجلو جمع آوری شده اند. محتویات «اتاق مبدأها» ایده های تصویری و مجسّمه سازی میکل آنجلو است. «مجموعه بوناروتی» نقّاشی ها و لوازم مربوط به قرن هفدهم میلادی را در بردارد و «نمایشگاه معاصر» به ارایه موضوعات مرتبط با میکل آنجلو و مباحث فرهنگی، هنری و میراث تاریخی خانواده بوناروتی می پردازد. «اتاق گالری» و «اتاق مطالعه»، «اتاق آپولو» شامل مجسّمه های اهدا شده به میکل آنجلو، «اتاق تصاویر میکل آنجلو» و «اتاق منظره» از دیگر بخش های این موزه هستند. در «اتاق میکل آنجلو و کارخانه سن لورنزو» (The Fabric Factory of San Lorenzo) طرح های میکل آنجلو برای این کارخانه پارچه بافی دیده می شود. در «اتاق شب و روز» نقّاشی هایی از جیووانی فرانسسکو (Giovanni Francesco) و در «اتاق میکل آنجلو با80 مجموعه نمایشی» اسناد گسترده ای درباره میکل آنجلو ارایه شده است. در اتاق «مدل های میکل آنجلو» گروهی از مجسّمه های کوچک ساخته شده توسط وی دیده می شود. «اتاق فرشتگان» که از سال ١۶۷۷.م محتوی نقّاشی های فرسکو و بیان گر قدّیسین و مقدّسات است که توسط جاکوپو ویگنالی بر روی دیوارهای این اتاق به تصویر در آمده و در «اتاق مریم و نبرد قنطروس» آثار حکاکی شده ای از میکل آنجلو نشان داده شده است.
 
    کتابخانه این مجموعه نیز با داشتن ١٠هزار جلد کتاب مربوط به قرن١۶.م و نیز کتاب های متعلّق به آرشیو خانواده بوناروتی، مجموعه غنی کتابخانه ساختمان بوناروتی را تشکیل داده است (www.stay.com).  
 
5-5- خانه موزه های آنتوان پاولویچ چخوف:
 
     اوّلین موزه چخوف در کشور روسیه، اتاقی است در قدیمی ترین کتابخانه در جنوب کشور روسیه که با نام کتابخانه چخوف در تاگانروُگ (Taganrog: محلّ تولّد چخوف) شهرت دارد و در سال ١٩٠٤.م یعنی دو سال بعد از مرگ چخوف گشوده شد (www.mychekhov.com).
 
    خانه قرمز رنگ چخوف در مسکو نیز، نمایان گر دوران اقامت وی بین سال های ١۸٩٠ -١۸۸٦.م در این خانه است. این موزه در سال ١٩۵٣میلادی با نام  موزه چخوف افتتاح شد (www.mychekhov.com).
 
    خانه چخوف در سُومیِ (Sumy) در اوکراین برای گذران تعطیلات تابستان در سال های ١۸۸۸و ۱٨٨۹.م مورد استفاده خانواده چخوف قرار می گرفت. این اقامتگاه در ٢٩ ژانویه سال ١۹٦٠.م به عنوان موزه چخوف گشوده شد (www.mychekhov.com).
 
     اقامتگاه سه ماهه آنتوان چخوف در شهر الکساندروفسکی (Aleksandrovsky) در استان ساخالین (Sakhalin)، با معماری چوبی در دو طبقه در سال ١۸۹٦ .م به عنوان موزه ادبی- هنری جزیره ساخالین افتتاح شد. این موزه علاوه بر پرداختن به مباحث مرتبط با چخوف به مبحث نژادشناسی ملّیت هایی که در این استان زندگی می کنند نیز پرداخته است (www.mychekhov.com).
 
     خانه موزه چخوف در دهکده ملیهوو (Melihovo) در مسکو، یکی از مهم ترین بناهای متعلّق به فرهنگ روسیه است، خانه ای که نویسنده بزرگ روسی- آنتوان چخوف بین سال های ١۸۹۹- ١۸۹٢ .م در آن اقامت داشت (www.mychekhov.com).
 
    خانه چخوف در یالتا (Yalta) در کشور اوکراین با نمای سفید رنگ و با معماری روسی، در محلّی رو به روی دریای سیاه بنا شده است. چخوف بین سال های ١۹٠٤-١۸۹٨.م در این خانه زیست. او بعد از سکونت در این خانه به بیماری سل مبتلا شد و ٦ سال بعد در سال ١۹٠٤.م در گذشت. معماری این ساختمان ١٠٠ساله توسط شاپاوالُف (Shapovalov) و با نظارت مستقیم آنتوان چخوف و مادرش انجام گرفت. این خانه، مکان ملاقات چخوف با شخصیت هایی مانند گورکی (Gorky)، کوپرین (Kuprin)، کوُرولنکو (Korolenko)، شالیاپین (Chaliapin)، بوُنین (Bunin) و رِخمانینوُف (Rachmaninoff) بوده است و به عنوان مرکز سازمان دهنده کنفرانس های علمی بین المللی مطالعات چخوف در این شهر، به شمار می رود (www.mychekhov.com).
 
    چخوف از سال ١۹٠٤.م و به مدّت چند ماه در بادن وِیلرِ در آلمان زیست و در صبح روز ١۵ جولای ١۹٠٤.م در اثر حمله ناگهانی و خونریزی ناشی از بیماری سل در گذشت. در آگوست ١۹۹۸.م این خانه به عنوان تنها موزه چخوف در غرب افتتاح شد. این موزه علاوه بر پرداختن به موضوعات مرتبط با چخوف، به عنوان مرکزی برای درک تجارب معنوی، آگاهی، کشف و شهود در زمینه فرهنگ و ارتباطات دو کشور آلمان و روسیه شناخته می شود (www.mychekhov.com).
 
5-6- خانه و کارگاه دیه گو ریورا (Diego Rivera) و فریدا کالو (Frida Kahlo):
 
                   ساخت خانه و استودیوی دیه گو ریورا و فریدا کالو، یکی از مهم ترین وقایع برجسته فرهنگی در شهر مکزیکو سیتی است، زیرا علاوه بر اینکه مکان اقامت و کار دو هنرمند نقاش قرن بیستم- دیه گو ریورا و فریدا کالو است، به عنوان اوّلین ساختمان در حرکت ساختمان سازی مدرن در قاره آمریکا شناخته می شود. این ساختمان که به صورت دوتایی طراحی شده است، در سال ۱۹۳۱.م توسط جانگوُرمان (Juan O’Gorman)- نقّاش و معمار مکزیکی- و بر اساس ۵ نکته تراس باغی شکل، سر در آزاد، استواری خانه بر روی تیرکی که بار طاق و قوس را تحمّل می کند، پنجره های دراز و باریک و  وضعیت استقرار آزاد، طرّاحی و ساخته شد.
 
    این موزه، با رنگ های مکزیکی و بافته ها و کفپوش های احاطه شده از کاکتوس، مشخّص شده و از دو خانه اصلی تشکیل شده است، یکی به رنگ قرمز- محلّ اقامت دیه گو ریورا- و دیگری به رنگ آبی- محلّ اقامت فریدا کالو، که ارتباط بین این دو خانه، به وسیله یک پُل فراهم است. این مکان در سال ۱٩۸٦.م، با نام خانه و کارگاه دیه گو ریورا و فریدا کالو، مورد بازدید عموم قرار گرفت و بخش حفاظت و مرمت آن نیز در سال ۱٩٩۴.م ایجاد گردید. این موزه، علاوه بر نمایش متعلّقات شخصی این دو هنرمند و کارگاه آنها، مجموعه ای از آثار هنری مربوط به پیش از نهضت اسپانیولی های آمریکای جنوبی را نشان می دهد. وجود بخش انتشارات موزه، و برگزاری کارگاه ها، سمینارها، معرّفی و عرضه کتاب و ایجاد تورهای راهنما برای سازمان ها و شرکت های فرهنگی، فعّالیت های انجام شده در خانه و کارگاه دیه گو ریورا و فریدا کالواست (www.mexicocity-guide.com).
 
5-7- خانه و موزه ارنست همینگوی (Ernest Hemingwey):
 
     خانه ارنست همینگوی که به خانه موزه همینگوی تبدیل شده، در ملک قرن نوزدهمی اش در ۱۰ مایلی شرق هاوانا، پایتخت کوبا قرار دارد. این خانه از سال ۱۹۴۰.م محلّ اقامت همینگوی بوده است. وی بعد از ترک کوبا در سال 1960.م،  دیگر به وطن خود باز نگشت. بعد از خودکشی همینگوی، دولت کوبا اجازه نداد یاد او در این کشور به فراموشی سپرده شود و با تبدیل منزل محلّ اقامت وی به موزه همینگوی، نسبت به فعّالیت های این نویسنده ادای دین کرده است www.hemingwayhome.com) ).
 
5-8- خانه موزه لو زون (Lu Xun):
 
     موزه پایه گذار نویسندگی مدرن چین – لو زون، بین سال های ١٩٢٤ تا ١٩٢٦.م  است. اقامتگاه مشهور لو زون، یک محوّطه فرهنگی تحت حفاظت دولت بِیجینگ (Beijing Government) است که در سال ١٩۵٦.م در پکن به عنوان خانه موزه لو زون گشایش یافت. موزه لو زون، به دو بخش اقامتگاه لو زون و تالار نمایشگاه، تقسیم می شود. نامه ها، مجلات، بیش از ٢٢٠٠ صفحه از یادداشت های او درباره کتاب های باستانی، تعداد بسیاری کتاب، نقّاشی های چاپ سنگی مربوط به دوران پادشاهی هان (Han Dynasty) که توسط لو زون جمع آوری شده است، «اتاق مطالعه»، «اتاق خواب»، و «محلّ نوشتن زون»، فضای زندگی این نویسنده بزرگ چینی را شرح می دهند. ارایه آثار ادبیات انقلابی مدرن، تفکّرات و فرهنگ جدید در دوران زندگی لو زون و نمایش فیلم های چینی مرتبط با داستان های کوتاه زون، از بخش های مهم این موزه است (www.luxunmuseum.com.cn ).
 
5-9- خانه موزه علامه اقبال:
 
     خانه موزه اقبال، در شهر لاهور پاکستان، در سال ١٩٧٧.م و ابتدا با نام «جاوید منزِل» گشایش یافت، امّا به دلیل ستایش شاعر و متفکّر بزرگ- دکتر علّامه محمد اقبال[1]، به موزه اقبال تغییر نام داد. اقبال از سال 1935.م تا زمان مرگش درسال ١٩٣٨.م در این خانه اقامت داشت. این موزه، به زندگی و هنر علامه محمّد اقبال اشاره می کند. نمونه های سبک خوشنویسی شکسته، خلق شده توسط علّامه، در کنار هنرمندان این سبک، از جمله امیرنظام گروسی- هنرمند خوشنویس ایرانی- از آثار این موزه است (www.Pakistanadventures.com)
 
5-10- خانه موزه کاهیت سیتکی تِرَنسی (CahitSitkiTaranci) :
 
    خانه محلّ تولّد کاهیت سیتکی تِرَنسی، از معروفترین شاعران کشور ترکیه، در خیابان کاهیت سیتکی ترنسی، در بخش کمیل کبیر، در مرکز شهر دیاربَکر واقع است. قدمت این ساختمان دو طبقه به سال ۱۷۳۴.م باز می گردد. این خانه از نوع معماری متوجّه درون، بهره مند است و ورودی چوبی آن، به سمت حیاط داخلی، گشوده می شود. خانه کاهیت سیتکی ترنسی، با داشتن اتاق هایی که نشان دهنده زندگی این شاعرند، از سال ۱۹۷۳.م به عنوان موزه کاهیت سیتکی مورد بازدید عموم قرار گرفته است (www.istanbulpurtal.com).
 
5-11- موزه رابیندرانات تاگور (Rabindranath Tagore):
 
    خانه 217ساله محلّ تولّد و مرگ رابیندرانات تاگور- بزرگترین نویسنده ادبیات مدرن هند و برنده جایزه نوبل ادبی در سال ۱۹۱۳.م- در ناحیه بنگال در شهر کلکته قرار دارد و به جوُرشانکوُ تاکورباری (JorashankoThakurbari) شهرت یافته است. این مکان در تاریخ ۱۸ می سال ۱۹٦۱.م توسط نخست وزیر وقت- جواهر لعل نهرو، به نام خانه موزه رابیندرانات تاگور، گشایش یافت. این موزه، به عنوان بخشی از دانشگاه رابیندرانا بَهاراتی به شمار می رود. حدود چهل اثر نقّاشی شده توسط تاگور و در سبک هنر شرقی، مجموعه غنی از کتابها، یادداشت های او و خانواده اش، عکس ها، مجلات، صفحات گرامافون، تصاویر و آثاری از اشخاص برجسته قرن ١۹.م، اسنادی درباره مدرسه بنگال و همچنین مدارس انگلیسی کشور هند، از جمله آثار موجود در این موزه قرار دارند. در این موزه، با بهره گیری از تکنیک نور و صدا، داستان آمدن خانواده تاگور به این خانه و نقش برجسته آن ها در تحوّلات بنگال و به ویژه زندگی رابیندرانات تاگور، بیان می شود (www.rabindrabharatimuseum.org ).
 
9- نتیجه گیری:
 
    اتاق ها، آثار و وسایل نقّاشان، مخترعان، پزشکان، سیاستمداران، نویسندگان، قهرمانان نظامی و انواع دیگر شخصیت ها، امروزه برای بسیاری از کشورها از اهمیّت خاصی برخوردار بوده و به عنوان سرمایه های مادی و معنوی، تلقّی می شوند. تبدیل خانه های محلّ اقامت این مشاهیر به موزه، شاهدی بر نوع نگاه و نحوه ارزش گذاری کشورها به زندگی و آثار شخصیت های برجسته و مفاخر خود است.
 
در خانه موزه های شخصیت ها ارتباط و هماهنگی بین سه عنصر خانه، مجموعه و شخصیت، مقوله مهمّی است و با توجّه به اینکه در این نوع خانه موزه ها مفهوم هر یک از این عناصر در کنار عنصر دیگر بیان شده و معنا می یابد، تعامل و درک روشنی از فضا فراهم خواهد شد. با اشاره به این مهم که کانون توجّه در خانه موزه ها تنها اشیاء به نمایش درآمده نیست، بلکه فضا نیز در زمان و مکان خود تفسیر و معرّفی خواهد شد، چنین استنباط می شود که بازسازی روایت گونه خانه موزه های به جا مانده از چنین انسان هایی، امکان همزمان شدن و تنفس در فضایی را فراهم می آورد که جریان زندگی در آن به پایان رسیده است.
 
 از سویی دیگر، استفاده از ابزارهای دیداری- شنیداری به صورت روش مند، ایجاد نمایشگاه ها، پخش فیلم های مرتبط، برگزاری کارگاه های آموزشی و به عبارتی استفاده از تکنولوژی مدرن در کنار دیدگاه شکل دهنده مکان مورد نظر، هماهنگی مناسب تری بین عناصر یاد شده در خانه موزه های شخصیت ها ایجاد کرده و ضمن ایجاد پیوستگی بازدید کننده با آنچه که گذشته است و یا به یاد آورده نمی شود، همزمانی و درک واقعی فضا توسط آنان را افزایش خواهد داد. در کنار آن، مسایلی همچون حفاظت از اصالت ها، لزوم توجّه به فرهنگ سنّتیِ حاکم در مکان و زمان مورد نظر را روشن نموده و تعامل میان سنّت و دنیای مدرن، در انتقال مفاهیم موجود، موفّق و مؤثّر نمود می یابد.
 
    ارتباط بین انواع خانه موزه های شخصیت ها با یکدیگر و در سطوح ملّی و بین المللی و نیز ارتباط با انجمن بین المللی خانه موزه های تاریخی، اشتراک عقاید و ایجاد اصول مدوّن و منطبق با استانداردهای جهانی را سبب خواهد شد. همچنین ضرورت توجّه به مخاطب شناسی خانه موزه، از جمله گروه سنّی، سطح آموزشی و تعداد بازدیدکنندگان در کنار مسایلی همچون شیوه های معرّفی، چیدمان صحیح و مسیر حرکتی مناسب، از موارد شایان توجّهی است که در بهبود وضعیت کیفی خانه موزه ها مؤثّر بوده و در کنار مسایلی همچون بهره گیری از امکانات ارتباطی الکترونیکی و ایجاد فضاهای مرتبط آموزشی و پژوهشی و توجّه به رعایت استانداردهای حفاظتی خانه موزه ها با توجّه به وجود اشیایی با ساختارهای متفاوت، می تواند به ایجاد اصول تدوین شد ملّی در ارتباط با خانه موزه های شخصیت ها (هنرمندان) منتهی خواهد شود.
 
ضمن اینکه حضور شیء در فضایی مشخص، مجموعه واحدی را ایجاد می کند که نشان از رابطه میان شیء و محیطِ آن داشته و تداخل فضایی را نفی می کند. از سویی دیگر ایجاد انجمن هایی با داشتن اهداف حمایتی و هدایتی خانه موزه های شخصیت ها، امری است که امروزه نقش مهمّی در شکل گیری و جهت یافتن این نوع موزه ها ایفا نموده است. در نهایت اینکه توجّه به نقش وارثان به عنوان حافظان میراث اجدادی، موضوعی مهم و مطرح است که در کنار انجام وظایف دولتیِ مرتبط با آثار تاریخی، می تواند به حفظ و بقای میراث ملّی منتهی شود.